ზარის მოთხოვნახელშეკრულებიდან გასვლა და ხელშეკრულების შეწყვეტა
ხელშეკრულებიდან გასვლა და უარი ხელშეკრულებაზე, როგორც წესი, ერთსა და იმავე სამართლებრივ შედეგებს იწვევს. მხარეები ახდენენ ხელშეკრულების დადებამდე არსებულ მდგომარეობის აღდგენას, ანუ ორივე მხარე თავისუფლდება ნაკისრი ვალდებულებების შესრულებისგან და ეკისრებათ ორმხივი რესტიტუცია: ვალდებულნი არიან ერთმანეთს დაუბრინონ უკვე განხორციელებული შესრულება. მხარეები ფიზიკურად უბრუნებენ ერთმანეთს იმას, რაც ხელშეკრულებით მიიღეს. როგორც წესი, ნატურით დაბრუნების ინსტიტუტი ყველაზე მეტად გავრცელებულია, მაშინ, როცა ხელშეკრულების საფუძველზე ხდება ნივთების გადაცემა შემძენზე. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 352-ე მუხლის მეორე ნაწილში გაწერილია ის შემთხვევები, როდესაც ნატურით დაბრუნება შეუძლებელი იქნება. აღნიშნული ნორმა სამ შემთხვევას გვთავაზობს, როდესაც მოვალე არაა ვალდებული განახორციელოს ნატურით უკუქცევა, ეს შემთხვევებია: შეძენილის ხასიათიდან გამომდაინრე, გამორიცხულია მისი დაბრუნება, მიღებულ საგანს მხარე გამოიყენებს, გაასხვისებს, უფლებრივად დატვირთავს, გადაამუშავებს ან გადააკეთებს ანდა მიღებული საგანი გაფუჭდა ან დაიღუპა.
თუ გრძელვადიან ურთიერთობაზე მხარე პატივსადები მიზეზის გამო ამბობს უარს, მაშინ სახეზე გვექნება ხელშეკრულების მოშლა (შეწყვეტა) და არა გასვლა, რაც იმას ნიშნავს, რომ მანამდე განხორციელებული შესრულება ძალაში დარჩება. გრძელვადიანი ვალდებულებითი ურთიერთობის დროს ხელშეკრულების მოშლა ასრულებს ხელშეკრულებიდან გასვლის ფუნქციას, თუკი მოვალე არ ასრულებს მასზე დაკისრებულ მოვალეობებს, მაგრამ ეს იწვევს არა პირვანდელი მდგომარეობის აღდგენას, არამედ სახელშეკრულებო ურთიერთობის დამთავრებას, მაგალითად, ბინის ქირავნობის ხელშეკრულების მოშლა გამქირავებლის ინიციატივით სსკ-ის 557-ე და 558-ე მუხლებით გათვალისწინებულ შემთხვევაში არ იწვევს გადახდილი ბინის ქირის უკან დაბრუნების ვალდებულებას.
ზოგადი წესის მიხედვით, ხელშეკრულების მოშლის რეჟიმი მხარეების მიერ უკვე განხორციელებულ შესრულებას არ ეხება, მხარეებს არ უბრუნდებიან პირვანდელ მდგომარეობას, სამართლებრივი შედეგები დგება არა თავიდან, არამედ – შეწყვეტის მომენტისთვის, შესაბამისად, ისინი არ არიან ვალდებულნი, ერთმანეთს დაუბრუნონ მიღებული შესრულება ან/და მიღებული სარგებელი.
გრძელვადიანი ხელშეკრულების მოშლის ერთ-ერთი წინაპირობა რასაც სსკ-ის 399-ე მუხლი აწესებს, არის პატივსადები საფუძვლის არსებობა. ამ შემთხვევაში ხელშეკრულების მომშლელ მხარეს მხოლოდ მეორე მხარისთვის შეტყობინების გაგზავნის შემდეგ, დამატებითი ვადის დაწესების გარეშე შეუძლია მოშალოს ხელშეკრულება. დამატებითი ვადის დაწესების გარეშე შესაძლოა განხორციელდეს ხელშეკრულებიდან გასვლაც. ვადის დაწესების გარეშე ხელშეკრულებიდან გასვლის შემთხვევებს განსაზღვრავს სსკ-ის 405 მუხლის მეორე ნაწილი. ხელშეკრულებიდან გასვლისას საინტერესოა შესრულების შეუძლებლობის შემთხვევა, როდესაც მხარე უფლებამოსილია ხელშეკრულებიდან გავიდეს დაუყოვნებლივ. შესრულების შეუძლებლობა როგორც უკვე აღინიშნა, შესაძლებელია იყოს ობიექტური, სუბიექტური თუ ეკონომიკური მიზეზებით გამოწვეული. ვადის დაწესების გარეშე გასვლა ხშირ შემთხვევაში გამოიყენება ობიექტური შეუძლებლობის შემთხვევაში. მათი სამართლებრივი ხასიათის გათვალისწინებით, გარკვეულწილად შესაძლოა მსგავსება დავინახოთ შესრულების შეუძლებლობისას ხელშეკრულებიდან გასვლასა და გრძელვადიანი ხელშეკრულების პატივსადები საფუძვლით მოშლისას. ორივე შემთხვევაში იქმნება ისეთი გარემო, რომ მხარეს აღარ შეუძლია შეასრულოს ნაკისრი ვალდებულება, ხოლო დამატებითი ვადის დანიშვნა აზრს კარგავს, ვიაიდან დამატებითი ვადის დანიშვნის მიზანი ვალდებულების შესრულებაა, მოცემულ შემთხვევაში კი შესრულების პერსპეტივა აღარ არსებობს.
გრძელვადიანი ხელშეკრულების შეწყვეტისთვის აუცილებელია შეტყობინება მიუვიდეს მეორე მხარეს, თუმცა ეს სულაც არ გულისხმობს, რომ აუცილებელია ხელშეკრულების რომელიმე მხარის მხრიდან ადგილი ჰქონდეს ვალდებულების შეუსრულებლობას ან/და ხელშეკრულების დარღვევას. აღიშნულით უბრალოდ მხარეები გამოხატავენ, რომ მათ აღარ სურთ შემდგომი სახელშეკრულებო ურთიერთობის გაგრძელება. ხელშეკრულების მოშლისგან განსხვავებით, ხელშეკრულებიდან გასვლის უფლება ვერ განხორციელდება, თუ არ არის სახეზე ვალდებულების დარღვევა. გრძელვადიანი ხელშეკრულების მოშლისთვის ვალდებულების დარღვევა არ არის ერთადერთი წინაპირობა, რასაც ვერ ვიტყვით ხელშეკრულებიდან გასვლის უფლებაზე. აღნიშნული შემთხვევა ხელშეკრულების მოშლისა და ხელშეკრულებიდან გასვლის სამართლებრივი რეჟიმის კიდევ ერთი განმასხვავებელი ნიშანია.
დამატებითი ინფორმაციის მიღების მიზნით დაუკავშირდით საერთაშორისო საადვოკატო კომპანია ,,ნაკაშიძე&პარტნიორები/ Law Office Nakashidze&Partners''-ს.
ვუზრუნველვყობთ თქვენს დაცვას/წარმომადგენლობას: საქართველოსა და იტალიაში ყველა ინსტანციის სასამართლოში; ადმინისტრაციულ ორგანოებში,საელჩო,საკონსულო,იუსტიციის სახლში და სამინისტროებში; სამართლებრივი ურთიერთობის რეგულირებას ფიზიკურ და იურიდიულ პირებთან;სტრასბურგის- ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოში;
კონსულტაციისთვის დაგვიკავშირდით
საქართველოში 
599 50 55 78
თბილისი, ალ.ყაზბეგის №47 (მეტრო დელისი)
თბილისი, გურამიშვილის N23 ა (მეტრო ღრმაღელე)
იტალიაში 351 5 47 00 47
ბარი, ბალენძანოს მოედანი 12ა
მსგავსი სიახლეები
ადვოკატის ნომერი, ცნობილი ადვოკატები საქართველოში, ცნობილი ადვოკატი საქართველოში, უძლიერესი ადვოკატის ნომერი599505578, ახალგაზრდა ადვოკატები, საერთაშორისო ადვოკატები, სანდო ადვოკატი, საადვოკატო ბიურო, იურიდიული კომპანია, საადვოკატო, ადვოკატი, ადვოკატი იტ
ხელშეკრულებიდან გასვლა და უარი ხელშეკრულებაზე, როგორც წესი, ერთსა და იმავე სამართლებრივ შედეგებს იწვევს. მხარეები ახდენენ ხელშეკრულების დადებამდე არსებულ მდგომარეობის აღდგენას, ანუ ორივე მხარე თავისუფლდება ნაკისრი ვალდებულებების შესრულებისგან და ეკისრებათ ორმხივი რესტიტუცია: ვალდებულნი არიან ერთმანეთს დაუბრინონ უკვე განხორციელებული შესრულება. მხარეები ფიზიკურად უბრუნებენ ერთმანეთს იმას, რაც ხელშეკრულებით მიიღეს. როგორც წესი, ნატურით დაბრუნების ინსტიტუტი ყველაზე მეტად გავრცელებულია, მაშინ, როცა ხელშეკრულების საფუძველზე ხდება ნივთების გადაცემა შემძენზე. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 352-ე მუხლის მეორე ნაწილში გაწერილია ის შემთხვევები, როდესაც ნატურით დაბრუნება შეუძლებელი იქნება. აღნიშნული ნორმა სამ შემთხვევას გვთავაზობს, როდესაც მოვალე არაა ვალდებული განახორციელოს ნატურით უკუქცევა, ეს შემთხვევებია: შეძენილის ხასიათიდან გამომდაინრე, გამორიცხულია მისი დაბრუნება, მიღებულ საგანს მხარე გამოიყენებს, გაასხვისებს, უფლებრივად დატვირთავს, გადაამუშავებს ან გადააკეთებს ანდა მიღებული საგანი გაფუჭდა ან დაიღუპა.
თუ გრძელვადიან ურთიერთობაზე მხარე პატივსადები მიზეზის გამო ამბობს უარს, მაშინ სახეზე გვექნება ხელშეკრულების მოშლა (შეწყვეტა) და არა გასვლა, რაც იმას ნიშნავს, რომ მანამდე განხორციელებული შესრულება ძალაში დარჩება. გრძელვადიანი ვალდებულებითი ურთიერთობის დროს ხელშეკრულების მოშლა ასრულებს ხელშეკრულებიდან გასვლის ფუნქციას, თუკი მოვალე არ ასრულებს მასზე დაკისრებულ მოვალეობებს, მაგრამ ეს იწვევს არა პირვანდელი მდგომარეობის აღდგენას, არამედ სახელშეკრულებო ურთიერთობის დამთავრებას, მაგალითად, ბინის ქირავნობის ხელშეკრულების მოშლა გამქირავებლის ინიციატივით სსკ-ის 557-ე და 558-ე მუხლებით გათვალისწინებულ შემთხვევაში არ იწვევს გადახდილი ბინის ქირის უკან დაბრუნების ვალდებულებას.
ზოგადი წესის მიხედვით, ხელშეკრულების მოშლის რეჟიმი მხარეების მიერ უკვე განხორციელებულ შესრულებას არ ეხება, მხარეებს არ უბრუნდებიან პირვანდელ მდგომარეობას, სამართლებრივი შედეგები დგება არა თავიდან, არამედ – შეწყვეტის მომენტისთვის, შესაბამისად, ისინი არ არიან ვალდებულნი, ერთმანეთს დაუბრუნონ მიღებული შესრულება ან/და მიღებული სარგებელი.
გრძელვადიანი ხელშეკრულების მოშლის ერთ-ერთი წინაპირობა რასაც სსკ-ის 399-ე მუხლი აწესებს, არის პატივსადები საფუძვლის არსებობა. ამ შემთხვევაში ხელშეკრულების მომშლელ მხარეს მხოლოდ მეორე მხარისთვის შეტყობინების გაგზავნის შემდეგ, დამატებითი ვადის დაწესების გარეშე შეუძლია მოშალოს ხელშეკრულება. დამატებითი ვადის დაწესების გარეშე შესაძლოა განხორციელდეს ხელშეკრულებიდან გასვლაც. ვადის დაწესების გარეშე ხელშეკრულებიდან გასვლის შემთხვევებს განსაზღვრავს სსკ-ის 405 მუხლის მეორე ნაწილი. ხელშეკრულებიდან გასვლისას საინტერესოა შესრულების შეუძლებლობის შემთხვევა, როდესაც მხარე უფლებამოსილია ხელშეკრულებიდან გავიდეს დაუყოვნებლივ. შესრულების შეუძლებლობა როგორც უკვე აღინიშნა, შესაძლებელია იყოს ობიექტური, სუბიექტური თუ ეკონომიკური მიზეზებით გამოწვეული. ვადის დაწესების გარეშე გასვლა ხშირ შემთხვევაში გამოიყენება ობიექტური შეუძლებლობის შემთხვევაში. მათი სამართლებრივი ხასიათის გათვალისწინებით, გარკვეულწილად შესაძლოა მსგავსება დავინახოთ შესრულების შეუძლებლობისას ხელშეკრულებიდან გასვლასა და გრძელვადიანი ხელშეკრულების პატივსადები საფუძვლით მოშლისას. ორივე შემთხვევაში იქმნება ისეთი გარემო, რომ მხარეს აღარ შეუძლია შეასრულოს ნაკისრი ვალდებულება, ხოლო დამატებითი ვადის დანიშვნა აზრს კარგავს, ვიაიდან დამატებითი ვადის დანიშვნის მიზანი ვალდებულების შესრულებაა, მოცემულ შემთხვევაში კი შესრულების პერსპეტივა აღარ არსებობს.
გრძელვადიანი ხელშეკრულების შეწყვეტისთვის აუცილებელია შეტყობინება მიუვიდეს მეორე მხარეს, თუმცა ეს სულაც არ გულისხმობს, რომ აუცილებელია ხელშეკრულების რომელიმე მხარის მხრიდან ადგილი ჰქონდეს ვალდებულების შეუსრულებლობას ან/და ხელშეკრულების დარღვევას. აღიშნულით უბრალოდ მხარეები გამოხატავენ, რომ მათ აღარ სურთ შემდგომი სახელშეკრულებო ურთიერთობის გაგრძელება. ხელშეკრულების მოშლისგან განსხვავებით, ხელშეკრულებიდან გასვლის უფლება ვერ განხორციელდება, თუ არ არის სახეზე ვალდებულების დარღვევა. გრძელვადიანი ხელშეკრულების მოშლისთვის ვალდებულების დარღვევა არ არის ერთადერთი წინაპირობა, რასაც ვერ ვიტყვით ხელშეკრულებიდან გასვლის უფლებაზე. აღნიშნული შემთხვევა ხელშეკრულების მოშლისა და ხელშეკრულებიდან გასვლის სამართლებრივი რეჟიმის კიდევ ერთი განმასხვავებელი ნიშანია.
დამატებითი ინფორმაციის მიღების მიზნით დაუკავშირდით საერთაშორისო საადვოკატო კომპანია ,,ნაკაშიძე&პარტნიორები/ Law Office Nakashidze&Partners''-ს.
ვუზრუნველვყობთ თქვენს დაცვას/წარმომადგენლობას: საქართველოსა და იტალიაში ყველა ინსტანციის სასამართლოში; ადმინისტრაციულ ორგანოებში,საელჩო,საკონსულო,იუსტიციის სახლში და სამინისტროებში; სამართლებრივი ურთიერთობის რეგულირებას ფიზიკურ და იურიდიულ პირებთან;სტრასბურგის- ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოში;
კონსულტაციისთვის დაგვიკავშირდით საქართველოში 599 50 55 78 თბილისი, ალ.ყაზბეგის №47 (მეტრო დელისი)
თბილისი, გურამიშვილის N23 ა (მეტრო ღრმაღელე)
იტალიაში 351 5 47 00 47 ბარი, ბალენძანოს მოედანი 12ა
