შრომითი ხელშეკრულების შეწყვეტა რეორგანიზაციის დროს

შრომითი ხელშეკრულების შეწყვეტას რეორგანიზაციის გამო ითვალისწინებს 37.1.ა მუხლი, რომლის საფუძველზეც ეკონომიკური გარემოებები, ტექნოლოგიური ან ორგანიზაციული ცვლილებები, რომლებიც აუცილებელს ხდის სამუშაო ძალის შემცირებას; შრომის კოდექსის უმეტეს ნორმათა მოთხოვნა არის იმპერატიული ხასიათის ვიდრე დისპოზიციური.

იმპერატიული ხასიათის მოთხოვნაა გატარებული შრომის კოდექსის 37.3. ა) მუხლში, კერძოდ „დაუშვებელია შრომითი ხელშეკრულების შეწყვეტა: ა) სხვა საფუძვლით, გარდა ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული საფუძვლებისა“.

შრომითი ხელშეკრულების შეწყვეტის საფუძველია 14 ფაქტობრვი გარემოება, რომელიც საშუალებას აძლევს დამსაქმებელს შეწყვიტოს შრომითი ხელშეკრულება, აღნიშნული 14 საფუძვლის გარდა დაუშვებელია სხვა საფუძვლით შრომითი ხელშეკრულების შეწყვეტა, იმ შემთხვევაში თუ დამსაქმებელი იყენებს სხვა საფუძველს აღნიშნული ნება თავიდანვე ბათილია;

ეკონომიკური გარემოებები, ტექნოლოგიური ან ორგანიზაციული ცვლილებები, რომლებიც აუცილებელს ხდის სამუშაო ძალის შემცირებას; - აღნიშნული მუხლი შედგება ორი ნაწილისაგან რომელიც აუცილებელია რათა დადგეს ის მდგომარეობა, როცა დამსაქმებელს უფლება აქვს შეწყვიტოს შრომითი ურთიერთობა, კერძოდ სახეზე უნდა იყოს

1) ეკონომიკური გარემოებები, ტექნოლოგიური ან ორგანიზაციული ცვლილებები 

2) აღნიშნულის შედეგად აუცილებელი უნდა იყოს სამუშაო ძალის შემცირება.

რაც შეეხება ეკონომიკურ გარემოებებს, ტექნოლოგიურ ცვლილებებს და ორგანიზაციულ ცვლილების განმარტებას, ეკონომიკური გარემოებები უფრორე გარე ფაქტორებს უკავშირდება რომლის წინაშე დგება დამსაქმებელი/მეწარმე ანუ მეწარმის/მისი ნებისგან დამოუკიდებლად უნდა ხდებოდეს არსებულ ბაზარზე ისეთი სახის ზემოქმედება რომელიც იძულებულს ხდის გაანთავისუფლოს დასაქმებული რათა მისი საოპერაციო საქმიანობა იქნეს გაგრძელებული, ხოლო რაც შეეხება ტექნოლოგიურ ცვლილებებს აღნიშნული უკვე თვითონ დამსაქმებლის ნებიდან გამომდინარეობს და ის პირდაპირ კავშირშია საბაზრო ეკონომიკასთან ანუ საწარმოს საქმიანობის მოდერნიზაციასთან. ორგანიზაციული პირობები უკვე საშტატო ნუსხას შეეხება.

საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის ერთ-ერთ გადაწყვეტილებაში აღნიშნულია, რომ ხშირად რეორგანიზაციის პროცედურით რეალურად ხდება უფლების ბოროტად გამოყენება და ხელმძღვანელობისთვის მიუღებელ მოხელეთა გათავისუფლება: „ე.წ. ლიკვიდაციისა და რეორგანიზაციის მანკიერი, უკანონო პრაქტიკა, როგორც საშუალება – საჯარო მოსამსახურეთა სამსახურიდან გასათავისუფლებლად, კიდევ უფრო ააშკარავებს საჯარო სამსახურის უმწვავეს პრობლემას. ახალი ხელმძღვანელი თანამდებობის პირი „ვერ მუშაობს“ ორგანიზაციის არსებულ სტრუქტურაში და თავის საქმიანობას ორგანიზაციულ-სტრუქტურული ცვლილებებით იწყებს. სინამდვილეში, უმრავლეს შემთხვევაში, ეს ფსევდო ცვლილებებია და ამა თუ იმ სტრუქტურული დანაყოფის დასახელების შეცვლას ნიშნავს, რომლის მიზანს არასასურველ საჯარო მოსამსახურეთა გათავისუფლება და სასურველ პირთა დანიშვნა წარმოადგენს“.

მართალია მოსაზრება ეხება საჯარო სამსახურში განვითარებულ პროცესებს, თუმცა კერძოსამართლებრივი ურთიერთობები ხშირ შემთხვევაში ირეკლავს ქვეყანაში არსებული სახელმწიფო ინსტიტუტების ქცევის წესებს. ამდენად, სასამართლოს ფხიზელი დამოკიდებულება და ყოველი რეორგანიზაციისა თუ სტრუქტურული გარდაქმნის დეტალური შესწავლა-შეფასება შრომით უფლებათა დარღვევის ერთგვარ პრევენციას წარმოადგენს. რეორგანიზაციის ან სხვა ეკონომიკური გარემოებებით განპირობებული დათხოვნის შემთხვევაში შესაძლოა, ყურადღება გამახვილდეს იმ გარემოებაზე, არსებობს თუ არა პირის სხვა სამუშაო ადგილზე დასაქმების შესაძლებლობა.

რეორგანიზაციის დაწყების მიზეზი შეიძლება იყოს ჭარბი კრედიტორული დავალიანება. ამ გარემოებების დამტკიცება მოპასუხის მტკიცების საგანში შედის. მისი ვალდებულებაა დაამტკიცოს, რომ რეორგანიზაცია შტატების შემცირებით, ეკონომიკური თვალსაზრისით გარდაუვალი იყო.

სასამართლო კონტროლი საწარმოს რეორგანიზაციის შემთხვევაში შეიძლება მივიდეს იქამდეც, რომ მან უნდა დაინახოს მიზეზობრივი ობიექტური კავშირი:

ა) არსებულ რეალობასთან რომელშიც იმყოფებოდა დამსაქმებელი;

ბ) დამსაქმებლის ქმედებასა და

გ) დამდგარ შედეგს შორის.

არსებულ რეალობაც კი რომელშიც იმყოფებოდა დამსაქმებელი  უნდა იწვევდეს თვითონ დამსაქმებლის ქმედებას ანუ დამსაქმებელი აღნიშნულს უნდა აკეთებდეს მხოლოდ ორ შემთხვევაში:

- პირველი ეს შეიძლება იყოს არსებული საქმიანობის შენარჩუნებისკენ გადადგმული აუციელებლი და უპირობო შანსი თუ საქმიანობა ან მეწარმეობა დგას ისეთი გამოწვევის წინაშე რომელიც მოითხოვს მისგან ქმედებას რათა შენარჩებული იქნეს თვით საქმიანობა რადგან საბაზრო ეკონომიკის პირობებში საწარმოო/საქმიანობა და მისი  შეუფერხებელი ზრდა განაპირობებს თვით სახელმწიფოს მიერ მხარდაჭერილ კონკურენციის გაზრდას რომელიც თავის მხრივ უზრუნველყოფს როგორც სამუშაო ადგილების შექმნას ასევე მის შენარჩუნებას; 

- ხოლო მეორე შეიძლება იყოს უკვე მოდერნიზაცია არსებული ადამიანური რესურსების, რომელიც დამსაქმებლის უფრო სხვა საქმიანობის ან საქმიანობაზე გადასვლის სურვილი უნდა იყოს, მაგრამ ასეთ შემთხვევაშიც კი დამსაქმებლისთვის ეს მეორე გამომწვევი პირობა  უფრო მაღალ მტკიცების ტვირთს აკისრებს, ანუ დამსაქმებელმა უნდა გასცეს პასუხის თუ რატომ მიიღო ასეთი გადაწყვეტილება. 

სასამართლომ კომპანიის მმართველობით პრეროგატივას პატივი უნდა სცეს და არ უნდა შეაფასოს იმ გადაწყვეტილების ეკონომიკური თუ მენეჯმენტური მიზანშეწონილობა, რომლითაც ხელშეკრულება წყდება, შესაბამისად, სასამართლო ვერ შეაფასებს, სტრუქტურის შეცვლა რომელი აუცილებლობით იყო გამოწვეული და ახალი სტრუქტურა იწვევს თუ არა მართვის ოპტიმიზაციას. საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ იმ პირობებში, როდესაც თავისუფალი მეწარმეობა და კონკურენცია სწრაფად ვითარდება, ორგანიზაციული ცვლილებების განხორციელება დამსაქმებლის ნებაზეა დამოკიდებული და მის დისკრეციულ უფლებამოსილებას განეკუთვნება. სასამართლო მხოლოდ იმას იკვლევს, არის თუ არა მიზეზ-შედეგობრივი კავშირი ორგანიზაციულ ცვლილებებსა და დასაქმებულის გათავისუფლებას შორის.

დამატებითი ინფორმაციის მიღების მიზნით დაუკავშირდით საერთაშორისო საადვოკატო კომპანია ,,ნაკაშიძე&პარტნიორები/ Law Office Nakashidze&Partners''-ს. 

ვუზრუნველვყობთ თქვენს დაცვას/წარმომადგენლობას:  საქართველოსა და იტალიაში  ყველა ინსტანციის სასამართლოში; 

ადმინისტრაციულ ორგანოებში, საელჩო, საკონსულო, იუსტიციის სახლში და სამინისტროებში; 

სამართლებრივი ურთიერთობის რეგულირებას  ფიზიკურ და იურიდიულ პირებთან; 

სტრასბურგის - ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოში;

კონსულტაციისთვის დაგვიკავშირდით

საქართველოში 599 50 55 78  
თბილისი, ალ.ყაზბეგის №47 (მეტრო დელისი)
თბილისი, გურამიშვილის N23 ა (მეტრო ღრმაღელე)

იტალიაში 351 5 47 00 47  
ბარი, ბალენძანოს მოედანი 12ა

გაზიარება

Facebook კომენტარები