როდესაც მემკვიდრე საზღვარგარეთაა, როგორ დავირეგისტრირო სამკვიდრო ქონება?

რა უნდა იცოდნენ ემიგრანტებმა მემკვიდრეობის მისაღებად საქართველოში? როგორ დავირეგისტრირო სამკვიდრო ქონება? როგორია კანონი და სასამართლო პრაქტიკა აღნიშნულ საკითხზე ადვოკატი ნათია ნაკაშიძე გვესაუბრება.

საქართველოში მემკვიდრეობის მიღება შეიძლება ორი გზით: კანონით ან ანდერძით.

საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის (საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი, მუხლი 1306 და 1336) მიხედვით, მემკვიდრეობა გადაეცემა შემდეგი რიგით:
1. პირველი რიგის მემკვიდრეები არიან შვილები, მეუღლე და მშობლები;
2. თუ პირველი რიგის მემკვიდრეები არ არიან, გადადის მეორე რიგზე, სადაც შედიან ძმები და დები და ა.შ.

მემკვიდრეობის მიღების პროცესში მნიშვნელოვანია გაითვალისწონოთ, რომ მემკვიდრეობით მემკვიდრემ არა მხოლოდ ქონება, არამედ შესაძლოა ვალებიც მიიღოს. (საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის მუხლი 1328),

შესაძლებელია თუ არა მემკვიდრეობის მიღება ონლაინ?

საქართველოში მემკვიდრეობის მიღება სრულად ონლაინ რეჟიმში წარმომადგენლის მეშვეობით ხორციელდება.

რა არის მემკვიდრეობის მიღების ვადა და რას უნდა მიაქციოს ყურადღება ემიგრანტმა?

მემკვიდრეობის მიღებისთვის კანონით დადგენილი ვადა არის 6 თვე მემკვიდრეობის გახსნის დღიდან (საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი, მუხლი 1424). ამ ვადის განმავლობაში, მემკვიდრემ უნდა გააკეთოს ოფიციალური განაცხადი მემკვიდრეობის მიღების შესახებ.

თუ მემკვიდრე ვერ ახერხებს ვადაში მემკვიდრეობის მიღებას, მას შეუძლია მიმართოს სასამართლოს ვადის გაგრძელების ან ვადის აღდგენის მოთხოვნით, თუ გააჩნია შესაბამისი არგუმენტები და დამამტკიცებელი საბუთები.

ემიგრანტებისთვის მნიშვნელოვანია, რომ დროულად მოამზადონ ყველა საჭირო დოკუმენტი და განაცხადი, რათა არ დაკარგონ მემკვიდრეობის უფლება. მაგალითად, მემკვიდრემ შეიძლება დაინიშნოს წარმომადგენელი, რომელიც საქართველოში განახორციელებს ყველა სამართლებრივ მოქმედებას.

რა დოკუმენტებია საჭირო მემკვიდრეობის მიღებისთვის საზღვარგარეთიდან?

საზღვარგარეთიდან მემკვიდრეობის მიღებისთვის აუცილებელია შემდეგი დოკუმენტების წარმოდგენა:
1. მემკვიდრის (პირადობის მოწმობა, პასპორტი);
2. ანდერძი ან სხვა მემკვიდრეობის უფლების დამადასტურებელი დოკუმენტები (თუ არის მაგ:დაბადების,ქორწინების მოწმობა);
3. მინდობილობა წარმომადგენლისთვის;

რა ხდება, თუ საქართველოს მოქალაქე უცხოეთში ცხოვრობს და მემკვიდრეობა აქვს საქართველოში?

საქართველოს მოქალაქე, რომელიც საზღვარგარეთ ცხოვრობს, შეუძლია მიიღოს მემკვიდრეობა საქართველოში ისე, რომ ფიზიკურად არ მოუწიოს საქართველოში ჩამოსვლა. ამისთვის საჭიროა წარმომადგენლის დანიშვნა, რომელიც შეძლებს მემკვიდრეობის სამართლებრივად მიღებას და მის სახელზე ქონებების რეგისტრაციას.

საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1336-ე მუხლი პირდაპირ აღიარებს მემკვიდრეობის მიღების უფლება საქართველოს მოქალაქეებს, მიუხედავად მათი ფიზიკური ადგილსამყოფელისა.

როგორ ხდება მემკვიდრეობის განაწილება რამდენიმე მემკვიდრეს შორის?

თუ არსებობს რამდენიმე მემკვიდრე, რომლებიც იკავებენ ერთსა და იმავე მემკვიდრეობას, ქონება გადანაწილდება თანაბრად, თუ ანდერძით არ არის განსაზღვრული სხვა პროცედურა. თითოეული მემკვიდრე მიიღებს თანაბარ წილს, გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც ანდერძი სხვანაირად არ აწესრიგებს მემკვიდრეობის განაწილებას.

პირდაპირი მემკვიდრეების უფლებები თანასწორია, ხოლო ინდივიდუალური პირობების შემთხვევაში აუცილებელია სასამართლოს ან ადვოკატის ჩართვა განაწილების წესის დადგენის მიზნით.

რა ხდება, თუ მემკვიდრე საზღვარგარეთ არის და არ აქვს შესაბამისი დოკუმენტები?

საზღვარგარეთ მყოფი მემკვიდრეებისთვის რთული შეიძლება იყოს მემკვიდრეობის მიღება, თუ მათ არ აქვთ ყველა საჭირო დოკუმენტი ხელთ. ამ შემთხვევაში, მნიშვნელოვანია მემკვიდრემ მიმართოს საქართველოს საკონსულოს ან იურიდიულ წარმომადგენელს ადვოკატს საქართველოში, რათა დოკუმენტები დროულად მოამზადოს.

როგორ ხდება მემკვიდრეობით დავების გადაჭრა და რა უნდა იცოდნენ ემიგრანტებმა?

მემკვიდრეობით დავები ხშირია მაშინ, როდესაც მემკვიდრეობას რამდენიმე პირი მოითხოვს ან არსებობს უთანხმოება მემკვიდრეობის უფლებაზე. ასეთ შემთხვევაში, მნიშვნელოვანია, რომ მემკვიდრემ მიმართოს ადვოკატს, რომელიც სპეციალიზდება მემკვიდრეობის საკითხებზე.

სამოქალაქო კოდექსის 1371-ე მუხლიდან გამომდინარე სავალდებულო წილი ეკუთვნის მამკვიდრებლის შვილებს, მშობლებსა და მეუღლეს, ანდერძის შინაარსის მიუხედავად, რაზეც ხშირად გვაქვს დავები. მემკვიდრეობის საკითხები შეიძლება გადაწყდეს სასამართლოში, თუმცა სასამართლოს გარეშე შეთანხმება ყოველთვის უკეთესი გამოსავალია, რადგან პროცესი სწრაფად და ნაკლები ხარჯებით მიმდინარეობს. ემიგრანტებისთვის ეს ხშირად საუკეთესო ვარიანტია, რათა თავიდან აიცილონ ხანგრძლივი პროცედურები.

როგორ მოქმედებს საქართველოს კანონმდებლობა უცხოეთის მოქალაქეებზე, რომლებსაც მემკვიდრეობა აქვთ საქართველოში?

საქართველოს კანონმდებლობა არ ზღუდავს უცხოეთის მოქალაქეების უფლებას მიიღონ მემკვიდრეობა საქართველოში.

მემკვიდრეობით უფლება აქვთ როგორც საქართველოს, ასევე უცხოეთის მოქალაქეებს, თუმცა მნიშვნელოვანია მათ ჰქონდეთ კანონიერად დადასტურებული დოკუმენტები.

საქართველოს კანონი უცხოელთა და მოქალაქეობის არმქონე პირთა სამართლებრივი მდგომარეობის შესახებ 32-ე მუხლის მიხედვით საქართველოში უცხოელს საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად შეუძლია საკუთრებაში ჰქონდეს, მემკვიდრეობით მიიღოს ან ანდერძით დატოვოს ნებისმიერი ქონება, აგრეთვე შეუძლია ჰქონდეს არაქონებრივი უფლებები.

რა უნდა იცოდნენ ემიგრანტებმა მემკვიდრეობის გადასახადების შესახებ?

საქართველოში, მემკვიდრეობის მიღებისას გარკვეული შემთხვევებში შეიძლება გადასახადის გადახდა საჭირო გახდეს. თუმცა, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მიხედვით, პირველი რიგის მემკვიდრეები, ანუ შვილები, მეუღლე და მშობლები, გათავისუფლებული არიან მემკვიდრეობის მიღების გადასახადისგან. სხვა მემკვიდრეებისთვის კი შესაძლოა წარმოიშვას გადასახადის გადახდის აუცილებლობა.

საგადასახადო კოდექსის 57-ე მუხლის მიხედვით, თუ მემკვიდრეობაში შესული ქონება ფულადი ან მატერიალური აქტივებია, გადამხდელი ვალდებულია განახორციელოს ქონების ღირებულების შესაბამისი საგადასახადო ანგარიშწორება.

რა ხდება იმ შემთხვევაში, თუ საქართველოს მოქალაქე, რომელიც დროებით ცხოვრობდა საზღვარგარეთ, გარდაიცვალა და უცნობია მისი ბოლო საცხოვრებელი ადგილი საქართველოში?

თუ საქართველოს მოქალაქის ბოლო საცხოვრებელი ადგილი საქართველოში უცნობია, მემკვიდრეობის გახსნის ადგილი იქნება იქ, სადაც მისი ქონება ან მისი ძირითადი ნაწილი მდებარეობს.

მაგალითად, თუ საქართველოდან წასული ემიგრანტი პარიზში გარდაიცვალა და საქართველოში მისი საცხოვრებელი ადგილი უცნობია, მემკვიდრეობა გაიხსნება იმ ადგილზე, სადაც მისი ქონება, ან ძირითადი ნაწილი, საქართველოში მდებარეობს.

( საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1325 მუხლი)

რა არის ანდერძი და როგორ შეიძლება მასზე მოქმედება საზღვარგარეთიდან?

ანდერძი არის დოკუმენტი, რომელიც აყალიბებს მემკვიდრეობის წესრიგს მემკვიდრეობის დამტოვებლის ანუ მამკვიდრებლის ნებით. ანდერძის შედგენა შესაძლებელია როგორც საქართველოში, ასევე საზღვარგარეთ საქართველოს საკონსულოში. სამოქალაქო კოდექსის 1357-ე მუხლი პირდაპირ განსაზღვრავს, რომ ანდერძი უნდა შედგენილი იყოს წერილობითი ფორმით და შესაბამისი წესით დადასტურებული.

საქართველოს სასამართლო პრაქტიკა ხაზს უსვამს ანდერძის ძალას (მაგ., უზენაესი სასამართლოს საქმე #ას-136-896) და ადასტურებს, რომ იგი არ უნდა იყოს წინააღმდეგობაში სხვა კანონიერ მემკვიდრეების უფლებებთან.

რა რისკებია მემკვიდრეობის მიღების პროცესში და როგორ უნდა დაიცვან ემიგრანტებმა თავი?
მემკვიდრეობის მიღების პროცესში შესაძლოა წარმოშვას რამდენიმე მნიშვნელოვანი რისკი, მაგალითად:

1. ვალის გადასვლა მემკვიდრეზე;
2. დაუზუსტებელი დოკუმენტაცია ან ანდერძის გაურკვევლობა;
3. მემკვიდრეობის უფლებებზე დავები სხვა მემკვიდრეებთან.

ამის თავიდან აცილების მიზნით, მნიშვნელოვანია, რომ ემიგრანტებმა მიმართონ კვალიფიციურ იურიდიულ წარმომადგენელს.

რატომ არის მნიშვნელოვანი ადვოკატის დახმარება?

მემკვიდრეობის მიღების პროცესი შეიძლება რთული და ხანგრძლივი პროცესიიყოს, განსაკუთრებით საზღვარგარეთ მყოფი პირებისთვის.

ადვოკატი ნათია ნაკაშიძე დაგეხმარებათ ყველა ეტაპზე — მემკვიდრეობის უფლებების დადგენიდან დოკუმენტების მომზადებასა და სასამართლოში დავების გადაჭრამდე.

საადვოკატო ბიურო ნაკაშიძე და პარტნიორები სპეციალიზირდებიან მემკვიდრეობის სამართლებრივ საკითხებზე და გაგიწევენ პროფესიონალურ დახმარებას, რათა თქვენი მემკვიდრეობა საქართველოში უპრობლემოდ მიიღოთ.

კონსულტაციისთვის დაგვიკავშირდით