მორალური ზიანი და მისი ანაზღაურება

დღესდღეობით  არაერთი სახელმწიფოს კანონმდებლობა აწესრიგებს მორალური ზიანის საკითხს და ამ კუთხით არც საქართველოა გამონაკლისი. მორალური ზიანის ანაზღაურება დღესდღეობით მეტადრე მნიშვნელოვან საკითხს წარმოადგენს. მორალური ზიანის ანაზღაურების საკითხი საკმაოდ ხშირად ფორმირდება, იცვლება მიდგომები და შეხედულებები.

არსებობს ზიანის სულ მცირე სამი სახეობა : პიროვნების სხეულის დაზიანება,უძრავი ქონების დაზიანება და ზიანი,რომელიც პირის ეკონომიკურ ინტერესებს შეიძლება მიადგეს. 

სამართლებრივ სისტემებში უმეტესად განიხილება ის საკითხი,თუ რამდენად არის შესაძლებელი არამატერიალური ზიანის ანუ მორალური ზიანის ანაზღაურება.მაგალითად,პირს ტრამვული შეგრძნებები უჩნდება ავტოკატასტროფის დროს,როცა სხეულის მძიმე დაზიანებებს მიიღებს. ან საჯარო შეურაცხყოფის შემდეგ პირს აწუხებს კარდიოლოგიური ჩივილები. ვინაიდან ძნელია მორალური ზიანის არსებობის დადასტურება და ზიანის ღირებულების ზუსტი დაანგარიშება, სასამართლო ცდილობს თავი აარიდოს ზიანის ანაზღაურების შესაძლებლობების გაფართოებას.

ამიტომ,სასამართლო სისტემების უმეტესობაში გამოიყენება მოდელი,რომლის მიხედვითაც,არამატერიალური ზიანის ანაზღაურება დასაშვებია მხოლოდ ზუსტად განსაზღვრულ შემთხვევებში და შეზღუდული რაოდენობით, როდესაც მსხვერპლი სხეულის დაზიანებებსაც მიიღებს.

საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 413-ე მუხლის პირველი ნაწილი ადგენს,რომ არაქონებრივი ზიანისათვის ფულადი ანაზღაურება შეიძლება მოთხოვნილ იქნეს მხოლოდ კანონით ზუსტად განსაზღვრულ შემთხვევაში გონივრული და სამართლიანი ანაზღაურების სახით. ხოლო ამ მუხლის მე-2 ნაწილი დასძენს,რომ სხეულის დაზიანების ან ჯანმრთელობის ვნების მიყენების შემთხვევებში ,დაზარალებულს შეუძლია მოითხოვოს ანაზღაურება არაქონებრივი ზიანისთვისაც.საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 992 - ე მუხლი განსაზღვრავს დელიქტიდან გამომდინარე ზიანის ანაზღაურების ზოგად წინაპირობებს, კერძოდ, „პირი, რომელიც სხვა პირს მართლსაწინააღმდეგო, განზრახი ან გაუფრთხილებელი მოქმედებით მიაყენებს ზიანს, ვალდებულია აუნაზღაუროს მას ეს ზიანი.“ - ის მოიცავს ქონებრივ და არაქონებრივ ზიანს.  არამატერიალური ზიანი ანაზღაურდება ინდივიდუალური თავისებურებების, თვით ზიანის ხარისხისა და ხასიათის, ხანგრძლივობის, ბრალის ხარისხის (თუ კი ეს პასუხისმგებლობის აუცილებელი პირობაა) და, რა თქმა უნდა, მხარეთა მატერიალური მდგომარეობის გათვალისწინებით. უდავოა, რომ მორალური ზიანის კომპენსაციის დროს დიდი ადგილი უჭირავს ზიანის სიმძიმესაც, რომელიც სხეულებრივთან ერთად სულიერ ან/და გონებრივი აღქმა - გაცნობიერების დაქვეითებას იწვევს და რომელიც არაქონებრივი ზიანის ანაზღაურების ოდენობის განსაზღვრის ერთ - ერთ კრიტერიუმად განიხილება. 

თუ ზიანის წარმოშობას ხელი შეუწყო დაზარალებულის მოქმედებამაც, მაშინ ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება და ამ ანაზღაურების მოცულობა დამოკიდებულია იმაზე, თუ უფრო მეტად რომელი მხარის ბრალით არის ზიანი გამოწვეული. ეს წესი გამოიყენება მაშინაც, როცა დაზარალებულის ბრალი გამოიხატება მის უმოქმედობაში – თავიდან აეცილებინა ან შეემცირებინა ზიანი.

ზიანის რეპარაციის ორი საშუალება არსებობს: მიყენებული ზიანის ანაზღაურება თანხით, ანუ კომპენსაცია და ზიანის მიყენებამდე არსებული მდგომარეობის აღდგენა ანუ რესტიტუცია.მორალური ზიანის რესტიტუცია შეუძლებელია, ვინაიდან ერთხელ მიყენებული ტანჯვის უკვალოდ წაშლა გამორიცხულია. შესაბამისად, მორალური ზიანის ანაზღაურება უნდა მოხდეს კომპენსაციის გზით.

დამატებითი ინფორმაციის მიღების მიზნით დაუკავშირდით საერთაშორისო საადვოკატო კომპანია ,,ნაკაშიძე&პარტნიორები/ Law Office Nakashidze&Partners''-ს. 

ვუზრუნველვყობთ თქვენს დაცვას/წარმომადგენლობას: საქართველოსა და იტალიაში ყველა ინსტანციის სასამართლოში; ადმინისტრაციულ ორგანოებში,საელჩო,საკონსულო,იუსტიციის სახლში და სამინისტროებში; სამართლებრივი ურთიერთობის რეგულირებას ფიზიკურ და იურიდიულ პირებთან;სტრასბურგის-ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოში.

კონსულტაციისთვის დაგვიკავშირდით

საქართველოში 599 50 55 78  
თბილისი, ალ.ყაზბეგის №47 (მეტრო დელისი)
თბილისი, გურამიშვილის N23 ა (მეტრო ღრმაღელე)

იტალიაში 351 5 47 00 47  
ბარი, ბალენძანოს მოედანი 12ა

გაზიარება

Facebook კომენტარები