ჩუქების ხელშეკრულება და მისი თავისებურებები
ჩუქების საკითხზე წარმოშობილი დავები საქართველოში საკმაოდ ხშირია. მიუხედავად იმისა, რომ კანონი ნათლად განსაზღვრავს ამ პროცესის დეტალებს, მაინც ხშირია გაურკვევლობები და შესაბამისად, სასამართლო დავები. ქვეყანაში განსხვავდება მოძრავ და უძრავ ნივთებზე ჩუქების წესი.
რაზეა დამოკიდებული ჩუქების ხელშეკრულების ნამდვილობა ?
მხარეებს შეუძლიათ, დაადგინონ, რომ ჩუქების ხელშეკრულების ნამდვილობა დამოკიდებულია ამა თუ იმ პირობის შესრულებაზე ან განსაზღვრული მიზნის მიღწევაზე. ეს მიზანი შეიძლება, იყოს საერთო-სასარგებლოც (შეწირულობა). თუ დასაჩუქრებული პირობას არ შეასრულებს, მაშინ მჩუქებელს შეუძლია, უარი თქვას ხელშეკრულებაზე.
რა შემთხვევაში შეიძლება, გაუქმდეს ჩუქების ხელშეკრულება?
რაც შეეხება ჩუქების ხელშეკრულების გაუქმებას, ხელშეკრულება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით შეიძლება გაუქმდეს, თუ დასაჩუქრებული მძიმე შეურაცხყოფას მიაყენებს ან დიდ უმადურობას გამოიჩენს მჩუქებლის ან მისი ახლო ნათესავის მიმართ. ამასთან, კანონმდებლობა მჩუქებელს საშუალებას აძლევს, მოითხოვოს დასაჩუქრებულისგან ნივთის უკან დაბრუნება, თუ ჩუქების შემდეგ მჩუქებელი მძიმე მდგომარეობაში აღმოჩნდება და არ შეეძლება საკუთარი თავის ან მის კმაყოფაზე მყოფი პირების რჩენა. თუმცა, ამ შემთხვევაში, კანონმდებლობა ადგენს გამონაკლისს, რომლის მიხედვითაც გაჩუქებული ნივთის გამოთხოვა არ შეიძლება, თუ გამჩუქებელმა განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობით ჩაიგდო თავი მძიმე მდგომარეობაში.
როგორ განისაზღვრება კანონმდებლობაში შეურაცხყოფა ან უმადურობა, რომლის დროსაც უქმდება ჩუქება?
კანონი პირდაპირ არ განსაზღვრავს, თუ რა შეიძლება, ჩაითვალოს მძიმე შეურაცხყოფად, ან დიდ უმადურობად, რომლის გამოც შეიძლება, გაუქმდეს ჩუქების ხელშეკრულება. შესაბამისად, სასამართლო, ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში, ვალდებულია, განსაზღვროს დასაჩუქრებულის უმადურობის ხარისხი და მანვე უნდა გადაწყვიტოს საკითხი იმის შესახებ, წარმოადგენს თუ არა დასაჩუქრებულის ქმედება არაზნეობრივ, საქციელს, რაც, შეიძლება, შეფასდეს მძიმე შეურაცხყოფად ან უმადურობის გამოვლენად, შესაბამისად, წარმოიშვას ჩუქების გაუქმების საფუძველი. თავისთავად, „მძიმე შეურაცხყოფა“ და „დიდი უმადურობა“, ანუ უმადურად ქცევა, შეფასებითი კატეგორიაა, რასაც განსაზღვრავს სასამართლო, გარემოებათა ურთიერთშეჯერების შედეგად.
ერთგვაროვანი პრაქტიკით დადგენილია, რომ სასამართლოს და არა თავად მოსარჩელის შეფასების საგანია, წარმოადგენს თუ არა კონკრეტული ფაქტი ისეთი სახის შეურაცხყოფას ან უმადურობას, რაც ჩუქების გაუქმებას შეიძლება, დაედოს საფუძვლად.
სასამართლომ მხარეთა ურთიერთდამოკიდებულების, მათი შეხედულებების, თავად ქმედების შეფასების, ასევე კონკრეტულ საზოგადოებაში არსებული წეს-ჩვეულებებისა და დამკვიდრებული მოსაზრებების გათვალისწინებით უნდა განსაზღვროს, იჩენს თუ არა დასაჩუქრებული უმადურობას გამჩუქებლის მიმართ, ან არის თუ არა მისი ქმედება შეურაცხმყოფელი.
ბუნებრივია, ამ შემთხვევაში, მნიშვნელოვანია, თავად მხარის სუბიექტური დამოკიდებულებაც კონკრეტული ქმედების მიმართ, მაგრამ გადამწყვეტია ამ ქმედების იმ თვალსაზრისით შეფასება, ობიექტურად არის თუ არა მიჩნეული უმადურობად ან შეურაცხყოფად ეს ქმედება. მით უფრო, რომ სამოქალაქო კოდექსის 529-ე მუხლიდან გამომდინარე, დასაჩუქრებულის არა ყოველგვარი გასაკიცხი ქმედება იძლევა ჩუქების გაუქმების საფუძველს, არამედ მხოლოდ მძიმე შეურაცხყოფა და დიდი უმადურობა.
ჩუქების ხელშეკრულება შეიძლება, გაუქმდეს ერთი წლის განმავლობაში მას შემდეგ, რაც მჩუქებელი შეიტყობს იმ გარემოების შესახებ, რომელიც მას ჩუქების გაუქმების უფლებას აძლევს.
კონსულტაციისთვის დაგვიკავშირდით
საქართველოში 599 50 55 78
თბილისი, ალ.ყაზბეგის №47 (მეტრო დელისი)
თბილისი, გურამიშვილის N23 ა (მეტრო ღრმაღელე)
იტალიაში 351 5 47 00 47
ბარი, ბალენძანოს მოედანი 12ა
მსგავსი სიახლეები
chuqebis xelshekruleba, chuqebis xelshekrulebis namdviloba, xelshekrulebis mxareebi, chuqebis xelshekrulebis gauqmeba, umaduroba, sheuracxyofa, ჩუქების ხელშეკრულება, ჩუქების ხელშეკრულების ნამდვილობა, ხელშეკრულების მხარეები, ჩუქების ხელშეკრულების გაუქმება
ჩუქების საკითხზე წარმოშობილი დავები საქართველოში საკმაოდ ხშირია. მიუხედავად იმისა, რომ კანონი ნათლად განსაზღვრავს ამ პროცესის დეტალებს, მაინც ხშირია გაურკვევლობები და შესაბამისად, სასამართლო დავები. ქვეყანაში განსხვავდება მოძრავ და უძრავ ნივთებზე ჩუქების წესი.
რაზეა დამოკიდებული ჩუქების ხელშეკრულების ნამდვილობა ?
მხარეებს შეუძლიათ, დაადგინონ, რომ ჩუქების ხელშეკრულების ნამდვილობა დამოკიდებულია ამა თუ იმ პირობის შესრულებაზე ან განსაზღვრული მიზნის მიღწევაზე. ეს მიზანი შეიძლება, იყოს საერთო-სასარგებლოც (შეწირულობა). თუ დასაჩუქრებული პირობას არ შეასრულებს, მაშინ მჩუქებელს შეუძლია, უარი თქვას ხელშეკრულებაზე.
რა შემთხვევაში შეიძლება, გაუქმდეს ჩუქების ხელშეკრულება?
რაც შეეხება ჩუქების ხელშეკრულების გაუქმებას, ხელშეკრულება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით შეიძლება გაუქმდეს, თუ დასაჩუქრებული მძიმე შეურაცხყოფას მიაყენებს ან დიდ უმადურობას გამოიჩენს მჩუქებლის ან მისი ახლო ნათესავის მიმართ. ამასთან, კანონმდებლობა მჩუქებელს საშუალებას აძლევს, მოითხოვოს დასაჩუქრებულისგან ნივთის უკან დაბრუნება, თუ ჩუქების შემდეგ მჩუქებელი მძიმე მდგომარეობაში აღმოჩნდება და არ შეეძლება საკუთარი თავის ან მის კმაყოფაზე მყოფი პირების რჩენა. თუმცა, ამ შემთხვევაში, კანონმდებლობა ადგენს გამონაკლისს, რომლის მიხედვითაც გაჩუქებული ნივთის გამოთხოვა არ შეიძლება, თუ გამჩუქებელმა განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობით ჩაიგდო თავი მძიმე მდგომარეობაში.
როგორ განისაზღვრება კანონმდებლობაში შეურაცხყოფა ან უმადურობა, რომლის დროსაც უქმდება ჩუქება?
კანონი პირდაპირ არ განსაზღვრავს, თუ რა შეიძლება, ჩაითვალოს მძიმე შეურაცხყოფად, ან დიდ უმადურობად, რომლის გამოც შეიძლება, გაუქმდეს ჩუქების ხელშეკრულება. შესაბამისად, სასამართლო, ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში, ვალდებულია, განსაზღვროს დასაჩუქრებულის უმადურობის ხარისხი და მანვე უნდა გადაწყვიტოს საკითხი იმის შესახებ, წარმოადგენს თუ არა დასაჩუქრებულის ქმედება არაზნეობრივ, საქციელს, რაც, შეიძლება, შეფასდეს მძიმე შეურაცხყოფად ან უმადურობის გამოვლენად, შესაბამისად, წარმოიშვას ჩუქების გაუქმების საფუძველი. თავისთავად, „მძიმე შეურაცხყოფა“ და „დიდი უმადურობა“, ანუ უმადურად ქცევა, შეფასებითი კატეგორიაა, რასაც განსაზღვრავს სასამართლო, გარემოებათა ურთიერთშეჯერების შედეგად.
ერთგვაროვანი პრაქტიკით დადგენილია, რომ სასამართლოს და არა თავად მოსარჩელის შეფასების საგანია, წარმოადგენს თუ არა კონკრეტული ფაქტი ისეთი სახის შეურაცხყოფას ან უმადურობას, რაც ჩუქების გაუქმებას შეიძლება, დაედოს საფუძვლად.
სასამართლომ მხარეთა ურთიერთდამოკიდებულების, მათი შეხედულებების, თავად ქმედების შეფასების, ასევე კონკრეტულ საზოგადოებაში არსებული წეს-ჩვეულებებისა და დამკვიდრებული მოსაზრებების გათვალისწინებით უნდა განსაზღვროს, იჩენს თუ არა დასაჩუქრებული უმადურობას გამჩუქებლის მიმართ, ან არის თუ არა მისი ქმედება შეურაცხმყოფელი.
ბუნებრივია, ამ შემთხვევაში, მნიშვნელოვანია, თავად მხარის სუბიექტური დამოკიდებულებაც კონკრეტული ქმედების მიმართ, მაგრამ გადამწყვეტია ამ ქმედების იმ თვალსაზრისით შეფასება, ობიექტურად არის თუ არა მიჩნეული უმადურობად ან შეურაცხყოფად ეს ქმედება. მით უფრო, რომ სამოქალაქო კოდექსის 529-ე მუხლიდან გამომდინარე, დასაჩუქრებულის არა ყოველგვარი გასაკიცხი ქმედება იძლევა ჩუქების გაუქმების საფუძველს, არამედ მხოლოდ მძიმე შეურაცხყოფა და დიდი უმადურობა.
ჩუქების ხელშეკრულება შეიძლება, გაუქმდეს ერთი წლის განმავლობაში მას შემდეგ, რაც მჩუქებელი შეიტყობს იმ გარემოების შესახებ, რომელიც მას ჩუქების გაუქმების უფლებას აძლევს.
საქართველოში 599 50 55 78
თბილისი, ალ.ყაზბეგის №47 (მეტრო დელისი)
თბილისი, გურამიშვილის N23 ა (მეტრო ღრმაღელე)
იტალიაში 351 5 47 00 47
ბარი, ბალენძანოს მოედანი 12ა